Agora que estamos en plena desescalada e que tempo tivemos de reflexionar e organizar as nosas prioridades, é un bó momento para tentar facelo un pouco mellor. Para camiñar cara unha sociedade máis solidaria e equilibrada, propomos mirar cara o local, replantexar o noso consumo e apoiar ás iniciativas máis próximas. Con esta idea na cabeza, decidimos entrevistar a Patricia e Francisco Soto Gil, vigueses de toda a vida e os irmáns creadores da marca de roupa sostible La Canalla.
Para comezar, faládeme da Canalla e da súa orixe, que é e como nace a Canalla?
Fran: Levamos xa 23 anos. Máis que unha firma de moda é un concepto global entorno ao textil.
Pat: O acto en si mesmo foi que Fran deixou un traballo chungo que tiña un venres e un sábado estábamos xa coa Canalla adiante. Eu traballa por conta allea. A idea era de facer roupa apaixóanos, pero baixo uns criterios de ética.
Xa estábades no mundo do textil?
Fran: Pat traballaba para empresa e eu tiña unha tenda de xastrería. Patricia e máis eu facíamos colecciones como freelance para marcas de deporte.
Cal é a vosa traxectoria, en liñas xerais?
Fran: Un sube e baixa. Momentos moi importantes a nivel profesional foron traballar con Alfredo Rodríguez e Olga Cameselle (A Artística) no entorno das artes escénicas e ser uns dos pioneiros da sostenibilidade en Galicia. Empezamos, precisamente, recuperando prendas de liquidación e simplemente as intervíamos, poñendo a nosa etiqueta e o noso logotipo. Fai 23 anos ese concepto non existía. Nese aspecto, hai momentos moi bonitos, o momento que estamos a vivir agora, que estamos a traballar pese ao coronavirus. Temos proxectos colaborativos con persoas das novas xeracións.
Pat: E se falamos de hitos: a roupa para a escena da man de Olga e Alfredo, que nos levou a facer un montón de vestiarios escénicos dende aquela, estar en Arco no 2003, o Aniversario do Museo do Povo Galego, no 2017…
Algo que sempre me despertou curiosidade: por que o nome de La Canalla e o voso logo?
Fran: Antes de ter a marca de roupa tiña pensado abrir un espazo multiactividades, e eu escoitaba un programa de radio de Paco Clavel chamado a Flor de la Canalla, encantábame o nome. Cando no 97 comezamos co proxecto, Patricia suxeriu que usase ese nome. O logo vai ligado á nosa memoria emocional polo noso pai que era republicano.
Pat: E nós o somos tamén por convicción.
Fran: Queríamos unir un nome que é pexorativo ao noso orgullo como republicanos e así por en valor o insulto como reclamación.
Cales son os vosos referentes, que é o que vos inspira?
Pat: Eu flipo con Gautier, con Galliano, co orixinal Dior… Tamén hai moitísimas cousas dos contemporáneos que me flipan: Walter Van Beirendonck, Chalayan… pero, sobretodo, penso que hai unha implicación artística que nos engancha. Ao final, a inspiraciós está en todos lados, está nunha parede desconchada…
Fran: Eu creo que o proceso creativo é non parar: facer. É dicir, podes ter referencias que están na sociedade do teu momento, pero, o importante é facer, despois hai cousas que van encaixando… xa tes educado o ollo. Neste momento nós non traballamos o concepto de colección ligadas a unha tempada senon que estamos sempre facendo prendas atemporais e que non sexan efímeras. É un traballo que seguimos a facer e que vai evoluíndo dependendo do momento que esteas a vivir. Patricia e eu traballamos moi man a man pero tamén sen falar moito. Moi intuitivamente. Nos traballos para as artes escénicas si que hai un traballo detrás de anáilisis.
Como é o voso lugar de traballo e a vosa cotidianidade?
Pat: Sempre arrancamos co ordenador, revisando mails… e logo, repasar o que temos por diante por facer, cando hai encargos ou obxectivos, como é o caso de agora, e empezar a sacalos adiante. Normalmente nos repartimos: Fran unhas cousas e eu outras. Nos momentos nos que non hai encargos, sempre temos este momento tenso do papel en branco: buscar por onde arrancar, facer prototipos, desenvolver… Verdadeiramente é un pouco tamén como cando éramos nenos, un pouco como xogar. A pesar do sufrimento que as veces tes cando non das.
Cando facedes o reparto do traballo, como o repartides?
Pat: É un pouco por apetencia.
«A creatividade poténciase, no momento que tomas opción de crear como oficio pode haber referentes, inspiracións, pero o traballo creativo é sempre identitario, cando o fas dende a honestidade.»
Que rasgos vos diferencian doutras marcas de roupa?
Pat: O que diferencia as persoas, nin máis nin menos. A creatividade poténciase, no momento que tomas opción de crear como oficio pode haber referentes, inspiracións, pero o traballo creativo é sempre identitario, cando o fas dende a honestidade. Un problema do traballo por conta allea é que sempre era coller creacións doutra xente. Paréceme chunguísimo. Diferéncianos a nosa propia identidade como persoas. Pero si que hai cousas que nos definen, por exemplo, como queríamos facer prendas únicas que se adaptasen a varias tallas, hai unha base de patronaxe que ten inspiración oriental, porque é moi xeométrica, non hai grandes estructuras pegadas ao corpo. Tamén as mezclas que facemos de materiais e estilos.
Fran: O que máis nos diferencia é que traballamos pezas que teñan máis valor para a persoa que contacta connosco. É un concepto de prenda que pode estar tres anos gardada no armario, pero que podes volver poñela. En canto a sostenibilidade, tamén e importante traballar co concepto de roupa que non caduca.
En que sentido facedes unha roupa sostible ou ética?
Pat: Facemos roupa ética porque o que hai é o que se ve, traballamos dun xeito artesanal. E a sustentabilidade, ainda que hai un montón de parámetros, o 99% noso é a recuperación de tecidos e materiais que son excedentes de producción. O impacto que podemos xerar non é moi grande porque as produccións son pequenas.
Fran: Procuramos que a patronaxe tenda a desperdicio cero.
Pat: Empezamos rescatando prendas no inicio, que agora tamén o facemos, e acabou sendo un sinal de identidade que rescatemos tecidos que sexan excedentes.
Fran: E tamén ter unha ética do traballo, por exemplo, cando contratas a xente para que traballe para ti, pagarlle o que pide a persoa.
Pat: Cando alguén te da un prezo é porque xa o ten testado, o regateo non o concebimos.
Cales son as vosas liñas de traballo?
Pat: Temos varias liñas de traballo, hai unha que é a de coleccións, hai a da escena que tamén é evidente, e logo, La Canalla al rescate, pois ahí, basicamente, recuperamos prendas con valor emocional ou de calidade, que trae a xente e as transformamos, intentando, por unha banda, contemporaneizalas, pero tamén, paradoxicamente, facelas atemporais.
Fran: Son prendas que para a persoa que nola trae ten unha historia emocional detrás e nos plasmamos sobre a prenda a historia que eles nos contan, con intervencións gráficas ou de texto, tanto no exterior coma no interior da prenda.
Poñede tres palabras que definan a La Canalla.
Fran: Creo o definen as tres partes do noso lema: traballamos coas nosas mans, cabeza e corazón.
Pat: Que é oficio, conciencia e emoción.
Formades parte do proxecto Fento, podedes explicar un pouco en que consiste?
Fran: Fento, polo de agora é un colectivo informal, de marcas, persoas e talleres, entorno á sostenibilidade, en Galicia. Somos un colectivo aberto. Polo de agora é un colectivo informal, activista, cunha base feminista no seu concepto, porque o textil basicamente é feminino, non cabe falar de traballadores cando ao redor do 86% das traballadoras son mulleres. Preocupados polo consumo responsable e pola producción ética.
Pat: Por nomear, algunha cousa máis, foi unha cousa que xurdiu baixo a iniciativa de Selana e Violeta. Eu e Lechanelas, nos enganchamos e empezou a fluir. Normalmente, cando tes certa ideoloxía, as cousas son moi asamblearias, eso está moi ben, pero ás veces, estáncase, é algo que si que nos pasouo como persoas que conectábamos ben currando. Non nos perdemos en divagacións.
Fran: Avánzase.
Pat: Cada vez que se fai unha acción, hai unha organización e fluimos moi ben todas xuntas, e iso mola.
Mellores e peores momentos.
Pat: Mellores, definitivamente, cando abrimos o primeiro 1+1=, a reacción entre nós e as persoas. A ilusión coa que abrimos La Canalla, penso que iso é inigualable. Pra min peores, os últimos dous anos que tiñamos a tenda e a parte coincidiu con que o noso pai estaba moi malito e coa crise. E positivizamos porque aínda que nos custou, pechamos a tenda, e tamén nos aportou un montón de cousas como o poder traballar moito máis, centrarnos máis na creación.
Fran: E tamén nos permitiu estar co noso pai, que era o que se trataba nese momento. A parte de que a tenda xa non tiña sentido tela. Sendo un momento duro ese, pola enfermidade do noso pai, tamén foi liberador. Ainda que non estábamos ben económicamente o enganchamos con ilusión. Abrimos o 1+1.
Pat: Como a vida mesma, os momentos malos, ao final, ten que ver como os afrontas. Ainda que parece moi topicazo, é certo que cando o teu espírito é vital e positivo, que non quere dicir que vivas na póla… podes ser positiva e engancharte ao bo das cousas. E iso é o que facemos e seguimos facendo, se non non estábamos aquí.
Fran: Eu creo os mellores momentos sempre están ligados a persoas, non ten que ver co éxito económico nin con nada… Ten que ver con traballo, pero entendido doutro xeito.
Pat: O primeiro vestiario que nos encargou Olga de danza contemporánea foi pra nós unha pasada. Foi un antes e un despois.
Fran: Fixemos traballos que en plan curricular podería considerarse máis importantes, pero non ten esa ligazón emocional.
Pat: Presumindo, eu diría que sempre o mellor momento é o agora, en todo na vida.
Fran: Si, incluso con todo este mogollón. Nós estamos relativamente tranquilos e desfrutando do traballo, procurando sacar o mellor posible do que estamos a vivir.
Nestos momentos de confinamento, que fixo La Canalla para salir adiante?
Fran: Volver a reeditar o 1+1=. Co primeiro, no 2012, estábamos cos coletazos da crise económica, e, nese momento decidimos pornos en contacto con clientas coas que tiñamos unha relación boa, de xeito analóxico. Daquela foi todo por correo postal, os traballos que fixemos nese momento eran un traballo entre as persoas e nós. Esas persoas pagaban unha cuota mensual dende 5 ata 60 euros ao mes, e, a partir de ahí, nós faciamos ou mercaban prendas que tiñamos feitas na Canalla, e agora o volvimos abrir por tres meses, en plan emerxencia. Foi unha experiencia totalmente dixital. Neste momento son 65 persoas, cada unha dentro das súas posibilidades, aportando ahí algo antes de ter a prenda.
Pat: É un voto de confianza.
Fran: É un micromecenazgo pero moi emocional…. moi emocional, si. Por iso digo que os momentos malos… nun momento tan crítico coma o do coronavirus que todos estamos con esa incertidumbre do que vai pasar, sobretodo quen temos familiares maiores. Nun momento difícil, de pronto xorde volver a abrir esta vía e a resposta é fantástica, e “joder, que guai”.
Pat: Impagable.
«Coma cidadáns temos que darlle unha volta ao consumo local e apoiar á xente que temos cerca de nós, porque iso tamén trae riqueza ao lugar onde estás.»
Que lle pediríades de cara ao futuro ás institucións? Credes que teñen ou poden facer algo en relación aos proxectos locais e independentes?
Fran: Non é só as institucións, senon tamén ás persoas. Por que cada un de nós somos responsables das opcións que tomamos. Unha reflexión importante que hai que sacar da crise do coronavirus é que ten moito que ver coa intervención humana no medio ambente. Temos que facer un autoanálise de como vivimos. Penso que é preciso reflexionar sobre un cambio de prioridades na sociedade, sobretodo a nivel de produccion e de consumo. Vimos con esta crise que aquí non se fabricaban mascarillas, que non se fabricaba nada, somos un país de servizos. Coma cidadáns temos que darlle unha volta ao consumo local e apoiar á xente que temos cerca de nós, porque iso tamén trae riqueza ao lugar onde estás. Por outra banda, as institucións deben regular a roupa que se produce fóra das fronteiras de España para que cumpran uns requisitos.
Pat: Claro, é unha cousa de doble dirección. Todas queremos sanidade pública, todas queremos productos de primeira calidade, pero iso vai directamente ligado a que políticos votamos. Faría dúas peticións, non que o Papá Estado fose adoctrinador, pero si que as institucións tomaran unha opción ética coa súa propia cidadanía e coa cidadanía de fora. E eso tamén vai facendo que o pobo vaia testando que é moito mellor optar por esa ética. Acaba de falecer Julio Anguita, temos a Muhika… ás veces a política arrastra á cidadanía, pero sen que a cidadanía sexa crítica é moi difícil que a política se posicione.
Fran: Hai que escoitar a pensadores coma Noam Chomsky que acaba de dicir que o New Deal ten que ser verde, e ser verde non implica soamente consumir eco, senon producir, comprar menos, e cambiar os hábitos de vida. Creo que aínda estamos a tempo. Non se van a notar os cambios rápido, pero si que van a ser cambios profundos. Empezar a tomar decisións coma cidadáns, non permitir que nos traten coma minores de idade. Educar aos fillas e as fillas na solidaridade.
Credes que este cambio do que falamos no consumo vaise dar na post-cuarentena?
Pat: Eu non teño confianza ningunha. Hai unha primeira reacción que é moi guaista. Pero, se as cousas non estaban antes non están agora… O Covid-19 reflectiu como estaban as residencias, coma está a sanidade pública. Se non o exisíamos antes, polo Covid quizais o contrario. O que si que medo me da é que xurdan, e que xa está a pasar, xenofobias, desconfianzas entre poboación. Penso que temos que ser moi conscientes de en que sociedade queremos vivir, con covid e sen covid. Pero unha vez que temos covid, que queremos? que morra máis da metade da poboación maior de 70 anos e coller unha inmunidade de rebaño? Pois eu non, pero non depende so de nós.
Fran: Pero tamén o bo que temos as persoas que somos pesimistas era o que dicía Saramago, que os pesimistas son os que cambian o mundo, porque se rebelan contra el. Entón ser pesimista é bo porque te obriga a replantexarte cousas Non un pesimismo de quedarte ahí… ou un buenismo. Hai un camiño de realidade consciente que nós tomamos e invitamos ao resto a que se sume.
Para pechar, unha mensaxe que querades dar ás nosas lectoras.
Pat: Para min a mensaxe final é que podemos, se queremos, como humanidade, persoa máis persoa, cambiar un montón de cousas. Iso para min é a mensaxe.
Fran: Eu creo que individualmente somos capaces do mellor. Hai que levar esas intencións individuais ao colectivo. No ti a ti somos moito máis solidarios que colectivamente. É levar un pouco o que queremos na nosa vida ao resto.
